અઘમ અર્ષણ સૂક્તમાં સૃષ્ટિમીમાંસા અભિવ્યક્ત થાય છે, તેથી આ એક સૃષ્ટિસુક્ત છે.
"અઘમ અર્ષ ણ" સૂક્ત ઋગ્વેદ 10, 190 સાંખ્ય યોગ ની દ્રષ્ટિય વિસ્તાર થકી પણ મહત્વ નું છે.
નિત્યસંધ્યામાં આ સૂક્તનો વિનિયોગ થાય છે. નિત્યસંધ્યામાં “અઘમર્ષણ નામની એક ક્રિયા છે. આ અઘમર્ષણ આ સૂક્તથી થાય છે, તેથી આ સૂક્તને અઘમર્ષણ- સૂક્ત કહેવામાં આવે છે.
અઘ એટલે પાપ. અઘમર્ષણ એટલે પાપને દૂર કરવાની ક્રિયા. અને સંસ્કૃત ભાષા મા અનઘ એટલે ભગવાન...
આ સૂક્તના પાઠ અને સંધ્યામાં તેના વિનિયોગ દ્વારા પાપને દૂર કરવામાં આવે છે, તેથી આ સૂક્તનો અઘમર્ષણસૂક્ત તરીકે મહિમા પ્રતિષ્ઠિત થયો છે.
આ સૂક્તમાં એવું શું છે કે તે પાપનાશક સૂક્ત બની શક્યું છે ?
આ સૂક્તમાં એવાં ત્રણ તત્ત્વો છે, જે તેને અઘમર્ષણ બનાવે છે.
(૧) આ સૂક્તમાં તપનો મહિમા ગવાયો છે. તપ તો શ્રેષ્ઠ પાપનાશક છે જ, તેથી આ સૂક્તને પણ પાપનાશક ગણેલ છે.
(૨) આ સૂક્તમાં સૃષ્ટિરચનાની પ્રક્રિયા સમજાવી છે. જે માનવ સૃષ્ટિની રચનાની પ્રક્રિયાને સમજી લે છે, તે માનવ પાપ પ્રત્યે પ્રેરિત થતો નથી, તેથી આ સૂક્ત માનવીને પાપકર્મથી બચાવે છે. તેથી પણ આ પાપનાશક સૂક્ત છે.
(૩) આ સૂક્તમાં સૃષ્ટિના સર્જન-પ્રલયની ચક્રાકાર ગતિનું સૂત્રાત્મક વર્ણન છે. જે વ્યક્તિ સૃષ્ટિના ઉદ્દભવ અને વિલયની ચક્રાકાર પ્રક્રિયાને જોઈ-સમજી શકે છે, તે પાપકર્મમાં ફસાતી નથી. તેથી આ સૂક્ત પાપનાશક બની શક્યું છે.
આ સૂક્તમાં સૃષ્ટિની ઉત્પત્તિ તપમાંથી થઈ છે, તેમ બતાવ્યું છે. સત્ય અને ઋત પણ તપમાંથી જન્મ્યાં છે, તેમ સમજાવ્યું છે. જો તપનો આવો મહિમા છે, તો આપણે તપનું સ્વરૂપ સમજી લેવું જોઈએ.
જય ગુરુદેવ દત્તાત્રેય.
જય હિન્દ
અઘમ અર્ષણ સૂક્ત
"અ" કાર રૂપી "ઘ" મતલબ પાંચ તત્વ સિવાય ના ચાર વાળું તત્વ શરીર અને એનું પણ ચોક્કસ ક્ષેત્ર યોગ ... આથી જ "અઘમ" એટલે પાપ... અને એનો અર્ષ જે ને માટે શબ્દ છે, અર્શકલ્પ મતલબ દવા અને તે નિશ્ચિત હોય જ છે એવા સ્વારૂપે બનતી વાત ને કહેવી એ સુક્ત.... અને એ થતી જ હોય છે એવું નિયત કરવા અને કહેવા મુકાતો છેલ્લો અક્ષર "ણ" જેને સંસ્કૃત મા એકઅક્ષર કોષ અગ્નિપુરાણ થકી 'જે ચોક્કસ છે જ' એવુ કહેવા ઉપયોગ કરાય છે...
"તપ" મતલબ પૃથ્વી પર ના તલ મતલબ ચોક્કસ ક્ષેત્રમાં દેખાતો પંચ મહાભૂત દેહ તત્વ...અને એની અગ્નિ અથવા ઓરા.. જે પણ પ્રમાણ મા દેખાતી હોય તેવી રીતે...
જય ગુરુદેવ દત્તાત્રેય
જય હિન્દ
જીગર જૈગીષ્ય
No comments:
Post a Comment